Đối lập trong hợp pháp

Sau bài tranh luận với Việt Nam Thời Báo thì có thân hữu chat riêng hỏi về quan điểm "đối lập trong hợp pháp" của mình, thấy cũng là vấn đề chắc nhiều người quan tâm nên viết ra cho rộng đường dư luận

Hợp pháp ở đây là hành vi-phát ngôn đối lập cần phù hợp với hiến pháp và pháp luật hiện hành tại thời điểm thực hiện hành vi đối lập quy định, hiểu như bài viết của Việt Nam Thời Báo là hiểu hạn hẹp và làm quần chúng rối ren mất phương hướng vì giải thích câu nói của mình theo luật mà bỏ qua hiến pháp

Khi công dân thực hiện một hành vi hợp pháp để phản biện một cái sai của thể chế, thể chế sẽ khó khăn khi ngăn cản,vì khi đó công dân có tư thế chính nghĩa vì hợp pháp. Đó là lợi ích của đối lập trong hợp pháp

Khi đối lập hợp pháp mà bị đàn áp, ngăn chặn thì mới có thể nói được là thể chế mất dân chủ-nhân quyền. Ví dụ hiến pháp cho công dân quyền biểu tình ( để phản đối các chính sách, đường lối sai của thể chế) nhưng chưa ban hành Luật Biểu Tình thì những người đối lập căn cứ vào hiến pháp để đòi hỏi thể chế ban hành luật biểu tình. Cũng tương tự như vậy với các vấn đề khác

Tâm lý của quần chúng là không ai muốn làm những việc vi phạm pháp luật, chuyện chính trị thì lại nhạy cảm. Nên muốn kêu gọi quần chúng tham gia chính trị và lên tiếng đối lập, cần tính hợp pháp cho nó, để quần chúng có đủ niềm tin "tôi làm đúng" mà hưởng ứng theo.

VD quần chúng có thể tham gia biểu tình chống Formosa, nhưng sẽ ít ai tham gia biểu tình đòi lật đổ chế độ, hoặc khi biểu tình có thể hô đả đảo nhà cầm quyền Trung Quốc xâm lược, nhưng nếu hô đả đảo Trung Cộng có khi làm quần chúng e ngại, vì từ đả đảo Trung Cộng sang đả đảo Việt Cộng là không cách xa nhau.

Đối lập trong hợp pháp mang đến cho người đối lập tính chính nghĩa trong dân chủ pháp trị, quần chúng sẽ có niềm tin là nếu một lúc nào đó người đối lập được tham gia chấp chính, anh ta cũng sẽ sử dụng quyền lực sẽ có trong hợp pháp, không gây biến động xã hội.

Nếu kêu gọi thể chế và xã hội thượng tôn pháp trị, bản thân người đối lập phải mang tinh thần thượng tôn pháp trị trong phương tiện tranh đấu.

Cao hơn pháp luật là quy luật, nếu một vấn đề nào đó mà người đối lập cần lên tiếng mà pháp luật chưa quy định thì phải coi nó có phù hợp quy luật không, nếu có thì đề nghị pháp luật phải theo quy luật.

VD như hiện nay hiến pháp VN chưa quy định về đa nguyên, nhưng thực tế xã hội đang theo quy luật đa nguyên, thì cần đề nghị thể chế chấp nhận đa nguyên để giải phóng sức mạnh xã hội tạo đà cho đất nước phát triển

Có một kinh nghiệm có thể tham khảo là chúng ta thấy Hiến pháp Mỹ rất ít sửa đổi, đó là vì Mỹ xây dựng hiến pháp trên cơ sở lấy các quy luật làm nền tảng, mà quy luật là mang tính phổ quát và bất biến. Cụ thể hóa quy luật thành pháp luật chính là tư duy lập pháp khôn ngoan và thiết thực

Nếu người đối lập phê phán thể chế đã có hành vi sai pháp luật mà bản thân mình cũng sai pháp luật nốt thì quần chúng sẽ nghe ai và ủng hộ ai ?

Chuyển hóa dân chủ quốc gia để hướng tới những giá trị tốt đẹp hơn và những pháp luật tiến bộ hơn thì cần tận dụng những cái đúng đắn trong pháp luật hiện hành để làm nền tảng, không có gì không thể tận dụng lại được, chỉ có ít hay nhiều mà thôi.

Và sau cùng, đối lập trong hợp pháp chính là bước đầu tiên để thể chế ( hoặc một bộ phận có tư duy tiến bộ trong thể chế) tôn trọng và công nhận vai trò của đối lập và giúp quần chúng yên tâm khi đến gần người đối lập.

Đối lập vì mong muốn chung của nhân dân khác với đối lập vì mong muốn của chính bản thân người đối lập

Nguyễn An Dân 11/11/2016